Τι πρέπει να κάνει ένα αριστερό κόμμα σαν το δικό μας σήμερα;

Βάσω Κιντή, 10/07/2010
Είχα γράψει σε ένα κείμενό μου πριν λίγο καιρό (http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4573438) ότι είναι τέτοια η πολιτική κατάσταση στη χώρα που πρέπει να γυρίσουμε πίσω στα βασικά σε σχέση με το τι είναι και πώς κάνουμε πολιτική. Τώρα που είμαστε στην αρχή του νέου κόμματος και παρότι πολλά τρέχοντα ζητήματα επείγουν, πρέπει να σταθούμε νομίζω λίγο και να σκεφτούμε κάποια βασικά.

Γιατί υπάρχουμε σαν κόμμα; Τι θέλουμε να επιτύχουμε;

Θέλουμε να διασφαλίσουμε την καταγραφή μας στην πολιτική ζωή του τόπου; Να παγιώσουμε μία παρουσία δίπλα στα άλλα κόμματα στις εκλογές και στις δημοσκοπήσεις, βγάζοντας ανακοινώσεις για τα θέματα που ανακύπτουν, μετέχοντες στις διάφορες εκδηλώσεις της πολιτικής ζωής; Θέλουμε να διατυπώσουμε κάποιες θέσεις και να υποστηρίξουμε αιτήματα των πολιτών με στόχο να τους έχουμε μαζί μας, να τους επηρεάσουμε, αναμένοντας την ψήφο τους;

Αυτά τα χαρακτηριστικά περιγράφουν τον τρόπο που έκαναν και κάνουν πολιτική τα κόμματα στην Ελλάδα, έναν τρόπο που έχει μεν απαξιωθεί (λέμε ότι έχει χρεοκοπήσει) αλλά εξακολουθεί να υιοθετείται, ακόμη και σήμερα ακόμη και από αυτά της αριστεράς. Τα κόμματα δηλαδή υπάρχουν για να επηρεάζουν κόσμο και να ψηφίζονται ώστε να γίνονται όλο και πιο ισχυρά. Τα κόμματα εξουσίας χρησιμοποιούν αυτή την ισχύ, τις πολλές ψήφους δηλαδή, για να καταλάβουν την εξουσία και από εκεί να αυτονομηθούν αντιμετωπίζοντας παρεμπιπτόντως και κάποια από τα προβλήματα της χώρας και των ανθρώπων της, φροντίζοντας όμως πάντοτε τα μέτρα που παίρνουν να μην θέτουν σε κίνδυνο την παραμονή τους στην κυβέρνηση. Τα κόμματα της αριστεράς, και πιο καθαρά το ΚΚΕ, χρησιμοποιούν την υποστήριξη του κόσμου χιλιαστικά, υποσχόμενοι τη Δευτέρα Παρουσία. Απευθύνονται και κινητοποιούν τους ανθρώπους για να τους έχουν έτοιμους όταν θα γίνει η επανάσταση και στο μεταξύ, σε καθεστώς καπιταλισμού, μπορεί να αποσπάσουν, πάλι παρεμπιπτόντως, και κάποια θετικά μέτρα για τους εργαζόμενους. Δηλαδή τα προβλήματα του κόσμου αντιμετωπίζονται παρεμπιπτόντως τόσο από τα κόμματα της εξουσίας για να διατηρηθούν αυτά στην εξουσία, όσο και από τα κόμματα της αριστεράς, για να διασώσουν την εργατική τάξη εν όψει της επανάστασης.

Αυτός ο τρόπος λειτουργίας είναι, πιστεύω, βαθειά αντιδημοκρατικός διότι τα κόμματα και οι πολιτικοί αυτονομούνται από τους πολίτες, λειτουργούν ανεξάρτητα, και τους χρησιμοποιούν περίπου ως πρώτη ύλη για να υπάρχουν.. Οι πολίτες υπάρχουν για να υπάρχουν τα κόμματα. Αυτή κατάσταση αντανακλάται στον δημόσιο λόγο.

Ο πολιτικός λόγος είναι εντελώς αδιαφανής. Τι εννοώ μ’ αυτό. Οι λέξεις που χρησιμοποιούνται από τα κόμματα και τους πολιτικούς είναι λέξεις τόσο τετριμμένες, τόσο λειασμένες από τη χρήση που πλέον δεν σημαίνουν τίποτε, είναι απλώς ήχοι. Λειτουργούν σαν συνθήματα γα να μπορεί κανείς να κατηγοριοποιεί και να μπορεί να μετέχει σ’ αυτό το θέατρο που παίζεται. Νεοφιλελευθερισμός; Μπαίνεις σ’ αυτό το κουτάκι. Εκσυγχρονισμός; Μπαίνεις στο άλλο κουτάκι. Ριζοσπαστισμός; Στο άλλο, κλπ. Σήμερα πρέπει να χρησιμοποιείς τον όρο ‘πράσινη ανάπτυξη’ κι ας μην ξέρεις τι περιέχει και τι συνεπάγεται αυτή η πολιτική. Μπορεί επ’ ονόματί της να γίνονται τα πάντα και τα πιο αντιφατικά. Οι λέξεις μοιάζουν με άδεια, διαφανή γυαλιά που μας τυφλώνουν και κρύβουν πίσω τους ό,τι γίνεται σημαντικό, δηλαδή ό,τι περιλαμβάνει η νομή της εξουσίας. Γι’ αυτό κι έχουμε την αίσθηση της υποκρισίας όταν ακούμε πολιτικούς να μιλάνε –όχι κατ’ ανάγκην ηθικής υποκρισίας, αλλά υποκρισίας με την έννοια ότι παίζουν έναν ρόλο που έχουν αποδεχθεί και χρησιμοποιούν έτοιμα λόγια, τα λόγια της δουλειάς τους. Οι άνθρωποι –οι πολιτικοί εννοώ, -είναι αλλού, και οι μόνοι που προσπαθούν κάποιες φορές (όταν δεν παίζουν κι αυτοί τον ρόλο τους στο ίδιο έργο) να τους επαναφέρουν στην πραγματικότητα είναι οι δημοσιογράφοι. Δεν είναι τυχαίο νομίζω που οι πολίτες αισθάνονται περισσότερο να τους εκπροσωπούν οι δημοσιογράφοι παρά οι πολιτικοί. Μιλούν (οι δημοσιογράφοι) τη γλώσσα των πραγματικών, καθημερινών ανθρώπων, και πασχίζουν, μερικές φορές, στις συνεντεύξεις π.χ., να κάνουν τους πολιτικούς να μιλήσουν κι αυτοί όπως όλοι μας. Πάντοτε όμως οι πολιτικοί γλιστρούν, ακολουθώντας την εφαπτομένη και φεύγουν στον κόσμο τους. Κι οι δημοσιογράφοι βέβαια δεν είναι αθώοι. Έχουν μεγάλο ρόλο στο έργο που παίζεται και χρησιμοποιούν κι αυτοί τους πολίτες, τους χειραγωγούν, τους παραπλανούν, τους αποπροσανατολίζουν.

Τι πρέπει να κάνει ένα αριστερό κόμμα σαν το δικό μας σήμερα;

Εγώ λέω πως πρέπει να σπάσει αυτή την υποκρισία (επαναλαμβάνω όχι την ηθική), να βγει από αυτό το έργο, από αυτή της φούσκα της σημερινής πολιτικής με τη ρουτίνα και τη μιζέρια της, και να βρεθεί δίπλα στους πραγματικούς ανθρώπους. Μαζί τους. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Σημαίνει πρώτα απ’ όλα να μιλάμε με άλλο τρόπο. Δεν εννοώ να μιλάμε με ατάκες και συνθήματα ώστε να μας παίζει η τηλεόραση. Εννοώ να μιλάμε με πραγματικούς όρους στον πραγματικό κόσμο. Αν προσπαθήσουμε να το κάνουμε αυτό θα δούμε ότι και οι θέσεις μας θα πάψουν να είναι αφηρημένες και γενικές και θα προσπαθούν να αντιμετωπίσουν πραγματικά προβλήματα. Εγώ αυτό θεωρώ αριστερή πολιτική σήμερα. Να προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε και να λύσουμε τα δικά μας προβλήματα και τα προβλήματα των πιο αδύναμων από εμάς, αυτών που χρειάζονται την αλληλεγγύη μας. Δεν υπάρχει μια άλλη ζωή στην οποία θα λυθούν, δεν θα ξανάρθουμε εμείς στη γη, δεν θα ξαναβρεθούμε όλοι μαζί για να τα λύσουμε – τώρα πρέπει να τα λύσουμε για να μπορέσουμε να ζήσουμε όσο πιο καλά γίνεται τώρα που είμαστε εδώ εμείς και λίγο αργότερα τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας.

Αυτή η στάση σημαίνει επίσης πρακτικά ότι οι θέσεις που παίρνουμε δεν πρέπει να είναι προδιαγεγραμμένες. Δεν πρέπει να ξέρουμε εκ των προτέρων τι θα πούμε για κάθε ζήτημα, ούτε οι πολίτες πρέπει να ξέρουν, για όλα τα πράγματα τι ακριβώς θα πούμε. Σίγουρα θα υποστηρίζουμε τους εργαζόμενους ή τους μετανάστες, θα είμαστε εναντίον της λογοκρισίας, κλπ. Αυτές είναι οι αρχές μας. Αλλά το πώς θα το κάνουμε αυτό δεν είναι δεδομένο. Αν χρειάζεται να υποστηρίξουμε ένα νομοσχέδιο της κυβέρνησης, να το κάνουμε, αν χρειάζεται να κάνουμε μια συμμαχία να την κάνουμε, αν χρειάζεται να κάνουμε απεργία να την κάνουμε. Να μην είναι δεδομένο τι θα πούμε. Να μην κάνουμε πράγματα τελετουργικά, γιατί έτσι γίνεται ή έτσι συνηθίζεται. Όχι γιατί έτσι θα κρατάμε τους πολίτες σε αγωνία και θα μας παρακολουθούν, όχι δηλαδή για επικοινωνιακούς λόγους, αλλά γιατί θα μελετάμε κάθε φορά τι είναι σωστό. Το έτοιμο έργο να το αφήσουμε πίσω μας, να το ξεχάσουμε. Και πιστεύω πως αν σταθούμε δίπλα στους πολίτες όχι μόνο στα λόγια (αυτά τα στιλπνά που είπαμε) αλλά πρακτικά, τότε οι πολίτες θα μας ακούσουν και θα μας εμπιστευθούν και θα χαίρονται να τους εκπροσωπούμε. Όπως χάρηκαν ήδη πάρα πολλοί που άκουσαν για το νέο κόμμα. Ας μην διαψεύσουμε τις προσδοκίες τους κάνοντας μία από τα ίδια, απλώς πιο ήπια και ηθικά. Το πιο ριζοσπαστικό σήμερα κι αυτό που μπορεί να συναρπάσει αλλά και να φέρει αποτελέσματα είναι να τολμήσουμε να σπάσουμε το κέλυφος των λόγων και των πράξεων που κρατά την πολιτική αιχμάλωτη μιας ελίτ, μακριά από τους ανθρώπους και τελικά εναντίον τους. Μία τάξη πραγμάτων που έφερε τη χώρα στη χρεοκοπία.