Φτάνει πια

Του ΝΙΚΟΥ ΚΑΪΜΑΚΗ

Τα εισηγητικά κείμενα της Σύσκεψης (του ΣΥΝ και των συνιστωσών) που συγκροτούν ώς ένα βαθμό την επίκαιρη δημόσια παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ, σηματοδοτούν ένα απελπιστικά χαμηλό και περιορισμένο επίπεδο οραματικού και προγραμματικού προβληματισμού, που εκθέτει ανεπανόρθωτα τους συντάκτες τους, απέναντι σε όσους αριστερούς/ές στήριξαν και στηρίζουν το πρωτότυπο και φιλόδοξο εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ.

Πέρα δε από τα κείμενα, βοηθούσης και της τηλεοπτικής δημοκρατίας, οι διαχρονικές ενέργειες διαχείρισης του εγχειρήματος από τα ηγετικά στελέχη του δυστυχώς γελοιοποιούν ευρύτερα στην κοινωνία την προσπάθεια της στερέωσης και διεύρυνσής του. Η ασημαντότητα των κειμένων του ΣΥΡΙΖΑ και οι ενέργειες στελεχών στην κορυφή του -που είναι και ευάλωτες επικοινωνιακά δεν αποτελούν κεραυνό εν αιθρία, αντιστοιχούνται πλήρως με τις αδυναμίες και την ανεπάρκεια των ίδιων των στελεχών του, την παγερή αδιαφορία απέναντι στο εγχείρημα της προοδευτικής διανόησης, τη δυσκολία του ίδιου του εγχειρήματος.

Το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ σχηματοποιείται στην κορυφή του σαν μια ατέρμονη και ατελέσφορη οργανωτική προσπάθεια, που θυμίζει το γραφικό γνωμικό «το κάρο μπροστά από τα βόδια».

Προσπάθειες χωρίς αποτέλεσμα

Πιο αναλυτικά οι αναποτελεσματικές προσπάθειές οφείλονται:

- Στο ανεπαρκές και ευάλωτο περιβάλλον που συνδιαμόρφωσαν οι απλουστευτικοί και ελλιπείς προβληματισμοί του ΣΥΡΙΖΑ, στα κείμενα και τις διακηρύξεις του, σχετικά με το μέλλον της ριζοσπαστικής και οικολογικής αριστεράς, το ευρωπαϊκό και το διεθνές γίγνεσθαι, σε συνθήκες παγκόσμιων και πολυδιάστατων κρίσεων του καπιταλιστικού συστήματος.

- Στις, περιορισμένης στόχευσης, πολιτικές παρεμβάσεις και ενέργειές του, στις σχεδόν ανύπαρκτες οραματικού και πολιτικού χαρακτήρα αναζητήσεις του και στη μονότονη ενασχόλησή του με την κοινωνική σφαίρα, δράσεις και παρεμβάσεις που δεν επαρκούν για την επιτυχία ενός σοβαρού εγχειρήματος ανανέωσης της αριστεράς.

- Στις αυθαίρετες, άσκοπες και ατέρμονες, οργανωτικού κυρίως χαρακτήρα συγκρούσεις των ηγετικών κλιμακίων των συνιστωσών του δίπλα στα καμώματα και τα «up down» των ηγετών του, στις παλινωδίες του Συνασπισμού και στις ενέργειες των αξιολύπητων πολιτικά τάσεων - μηχανισμών του, που προκάλεσαν συνθήκες γελοιοποίησης του όλου εγχειρήματος, το οποίο ξεκίνησε με έναν εντυπωσιακό και ελπιδοφόρο τρόπο και σημαντική επιτυχία επιρροής (βλέπε περσινές δημοσκοπικές εξάρσεις) και κατέληξε στη σημερινή διαβλητή και αποκρουστική μορφή του, με 11 αρχηγούς στην κορυφή και χάος στη βάση του.

Ο κάθε σκεφτόμενος αριστερός πολίτης, άνδρας ή γυναίκα, με στοιχειώδη γνώση των εσωτερικών, ευρωπαϊκών και παγκόσμιων εξελίξεων, που θα μελετήσει και θα αναλύσει τα διαμειφθέντα και τα γραφόμενα στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ και του ΣΥΝ, τις αντιφατικές ενέργειες και την ενοχλητική πολυγλωσσία του, θα αντιληφθεί εύκολα το «ανάστημα» των ηγετικών λεγόμενων στελεχών πασών των συνιστωσών του και θα λυπηθεί για το κατάντημά του, που ανάλαβαν την πρωτοβουλία να διαχειριστούν το μεγάλο εγχείρημα της ενότητας και της ανανέωσης της σύγχρονης ριζοσπαστικής και οικολογικής αριστεράς, σε πολύ δύσκολες είναι η αλήθεια συνθήκες, εσωτερικές ευρωπαϊκές και παγκόσμιες, και το οδηγησαν σήμερα με όρους φθαρμένων τεχνικών της εξουσίας, χυδαίους οπορτουνισμούς και οργανωτικούς ακροβατισμούς σε αδιέξοδο.



Η νέα εποχή

Η σημερινή πραγματικότητα είναι ριζικά διαφορετική από εκείνη του προηγούμενου αιώνα, με τις επαναστάσεις του, τις βεβαιότητές του, τους σοσιαλισμούς του, υπαρκτούς και ανύπαρκτους, τη δημοκρατική ανέλιξη των κοινωνιών του και τις κοινωνικές κατακτήσεις των λαών του.

Όλες οι χώρες του ανεπτυγμένου αλλά και του αναπτυσσόμενου κόσμου έχουν περάσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο κυρίαρχο και αποκρουστικό μοντέλο του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού που συνταράζει συθέμελα τις κοινωνίες, το περιβάλλον και τον πλανήτη.

Οι μεγάλες κρίσεις που τον συνοδεύουν, χρηματοπιστωτική, κλιματική, περιβαλλοντική, ενεργειακή, πυρηνική, οικονομική, εργασιακή, διατροφική, μεταναστευτική, επιδημική κ.ά. δεν αντιμετωπίζονται μόνο με τις πολύ σημαντικές κοινωνικές παρεμβάσεις σε τοπικό επίπεδο (κινήματα συνοικίας), σε εθνικό (κοινωνικά κινήματα), σε περιφερειακό(ευρωπαϊκό κοινωνικό φόρουμ), σε διεθνές (παγκόσμιο κοινωνικό κίνημα, κίνημα ειρήνης), αφού δεν ανατρέπουν την παραδοσιακή πολιτική προοπτική σε όλα ανεξαιρέτως τα επίπεδα.

- Παράδειγμα πρώτο, πρόσφατο στη χώρα μας. Η σημαντική εξέγερση του περσινού Δεκέμβρη οδήγησε στην επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και όχι στην ανατροπή του δικομματισμού και την αλλαγή των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών που προπαγάνδιζε αφελώς και επιπολαίως η κορυφή του ΣΥΡΙΖΑ.

- Παράδειγμα δεύτερο. Η ανεργία δεν αντιμετωπίζεται πλέον σε επίπεδο κράτους έθνους. Δεν αρκεί να ρίξεις χρήματα στις αυτοκινητοβιομηχανίες ή στις τράπεζες σε εθνικό ή και διεθνές επίπεδο για να αντιμετωπιστεί η κρίση με ένα «εναλλακτικό» μοντέλο φιλελεύθερης ανάπτυξης, έστω πράσινης, χωρίς απασχόληση και νέα δημόσια δυναμική στον οικονομικό, κοινωνικό και οικολογικό τομέα που συρρίκνωσε και απορρύθμισε το μέχρι πρότινος νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα ανά τον κόσμο.

- Παράδειγμα τρίτο. Η πορεία της κλιματικής αλλαγής, που καθημερινά δείχνει το αποκρουστικό πρόσωπό της, δεν ανατρέπεται με μεμονωμένες πολιτικές ούτε καν με περιφερειακές επεμβάσεις. Επιβάλλει τη συμμετοχή και τη συνεισφορά σε θεσμούς και χρήμα όλων των ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών, δηλαδή συνθήκες νέων οικουμενικών ρυθμίσεων και μιας νέας παγκόσμιας αναδιανομής των πόρων, χρηματικών και υλικών, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.

- Παράδειγμα τέταρτο. Εκτός των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) επικρατεί κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό χάος. Δεν είναι επομένως πολιτικά ορθό να απορρίπτουμε το όραμα της ενωμένης Ευρώπης ή να το ισοπεδώνουμε στο όνομα των ασκούμενων σήμερα στους κόλπους της νεοφιλελεύθερων πολιτικών ή των θεσμικών ελλειμμάτων που εμφανίζει. Η Ε.Ε. αποτελεί εν δυνάμει ευνοϊκό κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον, για την προοπτική του κοινωνικού μετασχηματισμού της Ευρώπης, με δυνατότητες οικουμενικής παρέμβασης, για την προστασία του περιβάλλοντος, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ειρήνη.

Τα ευρωπαϊκά κράτη θα μπορούσαν κάτω από διαφορετικές θεσμικές συνθήκες και συσχετισμούς δυνάμεων να λειτουργήσουν σαν μία ενιαία οντότητα:

- Στον ΟΗΕ, αφού καλύπτουν το 40% του προϋπολογισμού του, χρηματοδοτούν το 33% της ειρηνευτικής δύναμής του, και το ένα τέταρτο της οικονομικής βοήθειας που χορηγεί.

- Στο αναδυόμενο παγκόσμιο πολυπολικό στερέωμα, για την αντιμετώπιση των μεγάλων περιφερειακών και διεθνών προβλημάτων, στη Μέση Ανατολή, στην Παλαιστίνη, στο Ιράκ, στο Ιράν, στο Αφγανιστάν, στο μεταναστευτικό, στην αποπυρηνικοποίηση του πλανήτη, στην κλιματική αλλαγή, στο ενεργειακό. Η θεωρία της «αξιοποίησης» της Ευρώπης μόνο σε κινηματικό επίπεδο, κατά τον ΣΥΡΙΖΑ, ή μόνο σε επίπεδο συμμαχιών με τα αριστερά κόμματα της Ε.Ε. και το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, κατά τον ΣΥΝ, είναι λαθεμένη και επικίνδυνη για την προοπτική της ανανέωσης της ριζοσπαστικής και οικολογικής αριστεράς στην Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο ότι και στα δύο εισηγητικά κείμενα της Σύσκεψης του ΣΥΡΙΖΑ αποσιωπούνται τα προβλήματα της Ε.Ε. και η παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ για τις απαιτούμενες θεσμικές αλλαγές με στόχο την περίφημη άλλη Ευρώπη που ευαγγελιζόταν τουλάχιστον μέχρι τις ευρωεκλογές.



Νέα αριστερή συνείδηση

Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι η ριζοσπαστική και οικολογική αριστερά στη σημερινή της μορφή δεν προσφέρει πλέον μια πραγματική ανανεωτική προοπτική και μια αληθινή εναλλακτική διέξοδο στο άγχος και την ανασφάλεια του σύγχρονου κόσμου (των πολέμων, της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, των μεγάλων κοινωνικών ανισοτήτων, της επικοινωνιακής και της τεχνολογικής έκρηξης, της νέας φτώχειας και της περιβαλλοντικής καταστροφής, της αποδυνάμωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της κάθε μορφής τρομοκρατίας). Υπάρχει όμως ανοικτή η προοπτική και η δυνατότητα συγκρότησής της με διαφορετικούς ιδεολογικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς όρους, μια προοπτική που θα συνδυάζει οραματικά, μέσα από μια ριζικά διαφορετική οπτική, θετικές παρεμβάσεις και θα προτείνει ώριμους στόχους διεξόδων, στη σφαίρα της κοινωνίας, της πολιτικής του πολιτισμού και της προστασίας της φύσης.

Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι μια νέα προσπάθεια για την αναβάθμιση και την ανανέωση της ριζοσπαστικής και οικολογικής αριστεράς και μια νέα οραματική προοπτική της, περνάει μέσα από το όραμα της οικοδόμησης της Ενωμένης Ευρώπης. Την πρωτότυπη και σημαντική αυτή πρωτοβουλία των ευρωπαϊκών κρατών και λαών καμία θεσμική αγκύλωση ή συνθήκη, σημερινή ή αυριανή, μπορεί να την ανακόψει. Η Ευρώπη των κοινοτήτων, των περιφερειών, των μικρών και μεγάλων πατρίδων, των λαών της, από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια, αποτέλεσε όραμα και σύνθημα που προβλήθηκε δυναμικά, πολύ παλιά, από την Ανανεωτική Αριστερά και παραμένει σήμερα επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε, όπως και οι περισσότεροι οραματικοί της στόχοι, που με αργό και βασανιστικό τρόπο επιβεβαιώνονται ο ένας μετά τον άλλο, μετά από 40 και πλέον χρόνια. Αισθάνομαι για αυτούς τους λόγους υπερήφανος μαζί με πολλούς άλλους Έλληνες και Ευρωπαίους αριστερούς πολίτες που υπηρέτησα για πολλές δεκαετίες αυτούς τους στόχους.



Συμπεράσματα

Διά ταύτα, ανεξάρτητα από τα συμπεράσματα της Πανελλαδικής Σύσκεψης, που άλλωστε έχουν γνωμοδοτικό χαρακτήρα, απαιτείται σοβαρότητα στην αναζήτηση σαφών, συγκεκριμένων και ολοκληρωμένων ιδεολογικών και πολιτικών αναφορών με τρεις αμετακίνητες και αναλλοίωτες κατευθυντήριες αρχές, της ευρωπαϊκής προοπτικής του ΣΥΡΙΖΑ, της δημοκρατίας στη λειτουργία του σε όλα τα επίπεδα, και του δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία, που αποτελούν αναπόσπαστο και αδιαίρετο σύμπλεγμα ανανεωτικών αξιών. Οι αρχές αυτές μαζί με τις επεξεργασμένες θέσεις και αναφορές που αναζητούνται σταθερά μέσα από τις εμπειρίες των κοινωνικών και οικολογικών αγώνων και τις πολιτικές παρεμβάσεις προγραμματικού χαρακτήρα σε θεσμικό επίπεδο, που δεν πρέπει να υποτιμώνται, αφού ευαισθητοποιούν την κοινωνία των πολιτών, θα συγκροτείται αργά και σταθερά ένα ευκρινές και όχι θολό όπως είναι σήμερα, πολιτικό προφίλ του ΣΥΡΙΖΑ, ικανό να ανοίξει δρόμους θετικών διεξόδων στις σημερινές δύσκολες εσωτερικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς, οικονομικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες.