Του Χάρη Σαββίδη*
Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την προοπτική νέων αγορών και δεν πρόκειται να πάψει να συγκεντρώνει το χρήμα στις τσέπες λίγων. Αυτή είναι η κεντρική του αντίφαση, που γεννά κρίσεις όπως η σημερινή: Εκείνοι που έχουν λεφτά δεν έχουν ανάγκες και εκείνοι που έχουν ανάγκες δεν έχουν χρήματα. Σε αυτή την αντίφαση βρίσκει «ρεαλιστική» βάση το αίτημα της αριστεράς για αναδιανομή εισοδήματος. Ακόμα και όσοι επιθυμούν τη διατήρηση του status quo, αναγκάζονται να συμφωνήσουν σε περιόδους όπως η σημερινή, για την αναγκαιότητα τόνωσης της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων. Έχουν βρεθεί, όμως, τρόποι να επιτυγχάνεται αυτή, χωρίς να χάνουν οι «έχοντες». Έτσι κρύβεται η αντίφαση «κάτω από το χαλάκι» αλλά και αποφεύγεται η αναδιανομή.
"Διαβάστε περισσότερα".
Ο Κέυνς και οι Σοσιαλδημοκράτες υιοθέτησαν τον δημόσιο δανεισμό, ώστε να τονώνεται η κατανάλωση σήμερα και τα «βάρη» να μετατίθενται στο αύριο. Οι νεοφιλελεύθεροι, και σε αυτή την περίπτωση, ακολούθησαν την πεπατημένη των… ιδιωτικοποιήσεων: Στη θέση του δημόσιου δανεισμού έβαλαν τον ιδιωτικό: Οι εργαζόμενοι έπρεπε να χρεώνονται για να καταναλώνουν. Μέχρι που η «φούσκα» έσκασε και η παγκόσμια οικονομία οδηγήθηκε στη χειρότερη μεταπολεμική κρίση.
Τώρα που η αντίφαση ήρθε και πάλι στην επιφάνεια, ο λόγος της αριστεράς υπέρ της αναδιανομής μπορεί και πάλι να βρει ευήκοα ώτα σε μεγάλα ακροατήρια. Είναι αυτή κατάλληλη στιγμή να επιστρέψουμε στην πρόταση της Σοσιαλδημοκρατίας; Γιατί αυτό ακριβώς συνεπάγεται η στοίχιση πίσω από το σύνθημα της κατάργησης του Συμφώνου Σταθερότητας, που προβλέπει μικρά ελλείμματα στους προϋπολογισμούς και χαμηλά χρέη για το Δημόσιο.
«Είναι μια ρεαλιστική βάση, ικανή να συσπειρώσει ένα πανευρωπαϊκό μέτωπο αντίστασης», θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος (ο σ. Αλαβάνος;). Σε μια περίοδο, όμως, που οι εργαζόμενοι καλούνται σε πρωτοφανείς θυσίες και βιώνουν στην καθημερινότητά τους την κεντρική αντίφαση του Συστήματος, το συγκεκριμένο σύνθημα είναι πίσω από τις ανάγκες. Οι εργαζόμενοι είναι σαφώς πιο πρόθυμοι να παλέψουν για φορολόγηση των «εχόντων», παρά για την αλλαγή ενός άρθρου της Ευρωπαϊκής Συνθήκης. Ο «άλλος κόσμος» που είναι εφικτός, είναι απλά ένας κόσμος με υψηλότερα ελλείμματα; Αντί να ζητάς την αλλαγή ενός άρθρου της Ευρωσυνθήκης, δεν είναι σαφώς θελκτικότερο να ρωτάς «ποιος τους έβαλε να αποφασίζουν για εμάς;».
Σαφώς και το Σύμφωνο Σταθερότητας παίζει αντιδραστικό ρόλο στην παρούσα συγκυρία. Είναι το όχημα μέσω του οποίου οι κυβερνήσεις επιχειρούν να επιβάλλουν το σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης, που προέκυψε από τη Σύνοδο των G-20, στο Λονδίνο, τον περασμένο Απρίλιο. Τότε, που οι «ισχυροί» της Ε.Ε. συμφώνησαν η Ευρωζώνη να είναι η μόνη οικονομία όπου δεν θα τυπωθεί χρήμα και θα επιστρέψει το ταχύτερο δυνατό στην δημοσιονομική πειθαρχία. Έχοντας κατά νου αυτή την προοπτική, οι επενδυτές «αγάπησαν» το ευρώ και το οδήγησαν σε λίγους μήνες από τα 1,3 δολάρια στα 1,5 δολάρια.
Μέσω του ευρώ επιχειρούν σήμερα να «πιέσουν» τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Δείχνει απείθαρχη η Ελλάδα ή η Ισπανία; Οι επενδυτές δίνουν ψήφο δυσπιστίας στο ευρωπαϊκό νόμισμα και έτσι δημιουργούν «εισαγόμενες» πληθωριστικές πιέσεις, προσφέροντας το απόλυτο άλλοθι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια. Αργά ή γρήγορα οι Ευρωπαίοι πολίτες θα κληθούν να επιλέξουν: σκληρότερη λιτότητα ή «ακριβότερο» χρήμα;
Πρόκειται για ένα τεχνητό δίλημμα, καθώς στην πραγματικότητα οι επενδυτές δεν έχουν σοβαρές εναλλακτικές επιλογές. Στις ΗΠΑ, το έλλειμμα του προϋπολογισμού για το επόμενο οικονομικό έτος θα «αγγίξει» το επίπεδο-ρεκόρ των 1,6 τρισ. δολ. Εξίσου οικτρή είναι η δημοσιονομική κατάσταση και στις οικονομίες των δύο άλλων ισχυρών νομισμάτων - του γεν και της λίρας. Η Ευρώπη σαφώς και έχει τα περιθώρια να μην πειθαρχήσει στις αγορές. Οι κυβερνήσεις, όμως, κάνουν πως δεν το βλέπουν και κρύβονται πίσω από τις επιταγές γραφειοκρατών στις Βρυξέλλες και τη Φραγκφούρτη.
Γιʼ αυτό το δημοκρατικό έλλειμμα πρέπει να μιλήσει η Ευρωπαϊκή Αριστερά. Η κριτική δεν έχει νόημα να εστιάζεται στο Σύμφωνο Σταθερότητας αλλά οφείλει να αφορά το σύνολο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Στη θέση του αιτήματος για αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να ζητά τρεις σαφώς ουσιαστικότερες μεταρρυθμίσεις: Την υπαγωγή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στον δημοκρατικό έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου, την δημιουργία δημόσιου ευρωπαϊκού οίκου αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας και την υιοθέτηση ελάχιστων πανευρωπαϊκών ορίων για τους συντελεστές φορολόγησης των υψηλότερων εισοδημάτων, των χρηματοοικονομικών πράξεων και της περιουσίας. Και να μην ξεχνά, ότι δεν πρόκειται για κάτι περισσότερο από μεταρρυθμίσεις…
* Ο Χάρης Σαββίδης είναι δημοσιογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου